Các nguyên tố dinh dưỡng cho cây trồng
Tuỳ theo vai trò và nhu cầu, các nguyên tố dinh dưỡng cho cây trồng và nhu cầu của cây trồng mà người ta phân chia các nguyên tố thiết yếu thành từng nhóm:
- Nhóm đa lượng: N (Đạm), P (Lân), K (Kali). Là nhóm các chất dinh dưỡng thiết yếu mà cây trồng cần nhiều
- Nhóm trung lượng: Lưu huỳnh (S), Canxi (Ca), Magiê (Mg), Silic (Si)
- Nhóm vi lượng: Mangan (Mn), Đồng (Cu), Bo (B), Kẽm (Zn), Sắt (Fe), Molypden (Mo), Clo (Cl)
Công dụng và cai trò của phân Đa lượng, trung lượng và vi lượng
- Đạm (Urea) N là loại phân đa lượng: Cây cần nhiều để tổng hợp các hợp chất hữu cơ trong thân, lá và rễ. Chính N là yếu tố tạo nên sinh khối (làm thân lơn hơn, lá to hơn). Do vậy muốn cây sinh trưởng tốt cần bón N – lá xanh, to, mượt mà – thích hợp cho các loại cây lấy thân, lá.
- Lân (Phophate) P là loại phân đa lượng: Cây cần trong quá trình phát triển rễ, thân, tạo quả. P làm rễ phát triển nhiều hơn, to hơn, thân phát triển lớn hơn, phân nhiều nhánh và tham gia vào quá sinh tạo hoa quả. Vì vậy P cần cho giai đoạn kích thích rễ, thúc thân to mập, đẻ nhánh và giai đoạn ra hoa.
- Kali (tồn tại nhiều dạng muối như Kali Nitrate, Kali Clorau,…) K là loại phân đa lượng: Rất cần để tạo gỗ cho cây làm cây cứng, chắc. Kali còn là yếu tố cần thiết để thúc đẩy các quá trình sinh hoá xảy ra trong cây. Đặc biệt là cần cho giai đoạn ra hoa, tạo quả. Đây chính là yếu tố làm cho quả bóng, mọng, sáng chắc, thơm ngọt,…
- Canxi (Canci Nitrate hoặc Canci Bo) là loại phân trung lượng: Cây rất cần nhưng không nhiều bằng các loại NPK. Canxi không trực tiếp vào thân, lá cành, hoa quả nhưng chính Canxi lại làm chất xúc tác cho các quá trình đó. Cây cần Canxi ở mọi giai đoạn vì ở bất kỳ giai đoạn nào quá trình sinh hoá vẫn xảy ra trong cây nên đều cần có Canxi. Đồng thời, sự có mặt của Canxi còn làm cho các quá trình khác xảy ra trơn tru hơn, tạo một động lực, một quán tính giúp cây phát triển vượt qua bệnh tật. (Tăng sức đề kháng), Ngoài ra Canxi còn là yếu tố giúp cân bằng dinh dưỡng trong cây, chống nứt, rụng hoa, nụ, trái non
- Magie (Magie Oxit) MgO là loại phân trung lượng: Cây cần để giữ lá màu xanh, dày và đều đặn.
- Các nguyên tố vi lượng như Fe, Cu, Zn, Mo, Bo.. : Là những loại cây cần một lượng rất ít nhưng phải có. Đa phần với cây ngắn ngày, vi lượng cần cung cấp 2 giai đoạn là lúc cây non đã ổn định và khi chuẩn bị ra hoa.
Thiếu các chất dinh dưỡng cây trồng sinh trưởng, phát triển kém, không bình thường, giảm năng suất, cây trồng sẽ có một số biểu hiện như:
- Thiếu đạm(N): cây sẽ sinh trưởng phát triển kém, còi cọc, lá cây sẽ úa vàng, khả năng quang hợp yếu, năng suât giảm mạnh, khả năng phân cành, đẻ nhánh kém.
- Thiếu lân (P): lúc đầu lá màu xanh đậm, xuất hiện các vệt có màu đỏ sẫm, biểu hiện từ dưới lên, từ ngoài mép vào, lá nhỏ, sinh trưởng kém, chậm.
- Thiếu kali (K): là có bề ngang hẹp, lá ngắn, mép ngoài lá bị héo và khô.
- Thiếu hụt magiê (Mg): lá vẫn còn xanh nhưng gân bị úa vàng.
- Thiếu hụt lưu huỳnh (S): gân lá chuyển vàng khi thịt lá còn xanh, sau đó mời dần chuyển vàng.
- Thiếu hụt canxi (Ca): các lá non mới ra thường bị biến dạng, cong queo, bộ rễ kém phát.triển.
- Thiếu hụt sắt (Fe): màu sắc của phần thịt lá chuyển dần từ xanh sang trắng hay vàng, gân lá vẫn còn màu xanh.
- Thiếu mangan (Mn): phần gân lá có màu vàng, thịt lá xuất hiện các đốm màu vàng rồi bị hoại tử.
- Thiếu hụt đồng (Cu): cây có triệu chứng chảy gôm, đỉnh lá có màu trắng.
- Thiếu hụt bo (B): chồi bị chết, chồi lụi dần, các lá non chết dần, không có hoa hoặc hoa ít, tỷ lệ đậu quả thấp, dễ rụng.
- Thiếu hụt kẽm (Zn): lá nhỏ, biến dạng, thịt lá có màu vàng nhưng phân gân lá vẫn giữ màu xanh.